INFORMACJE DLA UCZNIA
Celem nauki w rzemiośle jest uzyskanie przez młodocianego umiejętności praktycznych i wiedzy teoretycznej niezbędnych do odpowiedzialnego wykonywania zawodu zarówno w charakterze pracownika, jak też w ramach samodzielnej działalności gospodarczej.
Nauka zawodu składa się z dwóch integralnych, równolegle realizowanych części:
- praktycznej – zorganizowanej w zakładzie rzemieślniczym,
- teoretycznej – zorganizowanej w szkole zawodowej lub na kursach dokształcających.
Naukę zawodu może podjąć młodociany, który:
- ukończył 15 rok życia;
- ukończył co najmniej ośmioletnią szkołę podstawową;
- przedstawił świadectwo lekarskie stwierdzające, że praca w wybranym zawodzie nie zagraża jego zdrowiu.
Nauka zawodu trwa 36 miesięcy, z uwzględnieniem możliwości przedłużenia lub skrócenia okresu nauki.
Młodociany pracownik zatrudniony w celu nauki zawodu posiada wszystkie prawa wynikające z Kodeksu Pracy, w tym prawo do:
- wynagrodzenia,
- ubezpieczenia społecznego,
- urlopu,
- bezpłatnej opieki lekarskiej,
- wyposażenia w odzież roboczą oraz ochronną.
Wysokość miesięcznego wynagrodzenia ucznia jest zróżnicowana i w zależności od roku nauki wynosi:
- I rok nauki niemniej niż 5%
- II rok nauki niemniej niż 6%
- III rok nauki niemniej niż 7%
- przyuczenie do wykonywania określonej pracy - 4%
przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w poprzednim kwartale (ogłaszanego przez GUS).
Podstawowym aktem prawnym regulującym sprawy zatrudniania pracowników młodocianych jest ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (zasadniczo znowelizowana w 1996r.), zawierająca Dział IX w całości poświęcony kwestiom młodocianych pracowników.
Nauka zawodu odbywa się na podstawie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego
Umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego powinna określać w szczególności:
- rodzaj przygotowania zawodowego (nauka zawodu lub przyuczenie do wykonywania określonej pracy),
- czas trwania i miejsce odbywania przygotowania zawodowego,
- sposób dokształcania teoretycznego,
- wysokość wynagrodzenia.
Czas pracy młodocianego
Czas pracy młodocianego w wieku do 16 lat nie może przekraczać 6 godzin na dobę.
Czas pracy młodocianego w wieku powyżej 16 lat nie może przekraczać 8 godzin na dobę.
Do czasu pracy młodocianego wlicza się czas nauki w wymiarze wynikającym z obowiązkowego programu zajęć szkolnych, bez względu na to, czy odbywa się ona w godzinach pracy.
Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy młodocianego jest dłuższy niż 4,5 godziny, pracodawca jest obowiązany wprowadzić przerwę w pracy trwającą nieprzerwanie 30 minut, wliczaną do czasu pracy.
Urlop wypoczynkowy
Młodociany uzyskuje z upływem 6 miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy prawo do urlopu w wymiarze 12 dni roboczych.
Z upływem roku pracy młodociany uzyskuje prawo do urlopu w wymiarze 26 dni roboczych. Jednakże w roku kalendarzowym, w którym kończy on 18 lat, ma prawo do urlopu w wymiarze 20 dni roboczych, jeżeli prawo do urlopu uzyskał przed ukończeniem 18 lat.
Młodocianemu uczęszczającemu do szkoły należy udzielić urlopu w okresie ferii szkolnych. Młodocianemu, który nie nabył prawa do urlopu, pracodawca może, na jego wniosek, udzielić zaliczkowo urlopu w okresie ferii szkolnych.
Pracodawca jest obowiązany na wniosek młodocianego, ucznia szkoły dla pracujących, udzielić mu w okresie ferii szkolnych urlopu bezpłatnego w wymiarze nie przekraczającym łącznie z urlopem wypoczynkowym 2 miesięcy. Okres urlopu bezpłatnego wlicza się do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.
Rozwiązanie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego
Rozwiązanie za wypowiedzeniem umowy o pracę zawartej w celu przygotowania zawodowego dopuszczalne jest tylko w razie:
- niewypełniania przez młodocianego obowiązków wynikających z umowy o pracę lub obowiązku dokształcania się, pomimo stosowania wobec niego środków wychowawczych,
- ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy,
- reorganizacji zakładu pracy uniemożliwiającej kontynuowanie przygotowania zawodowego,
- stwierdzenia nieprzydatności młodocianego do pracy, w zakresie której odbywa przygotowanie zawodowe.
Zakończeniem nauki zawodu u rzemieślnika jest egzamin czeladniczy zdawany przed komisją egzaminacyjną Izby Rzemieślniczej.
Uzyskane świadectwo czeladnicze jest państwowym dokumentem potwierdzającym kwalifikacje zawodowe uznawanym również poza granicami państwa polskiego.
Młodociani, którzy wybrali dokształcanie teoretyczne w szkole uzyskują dodatkowo świadectwo ukończenia zasadniczej szkoły zawodowej, co umożliwia im kontynuację nauki w szkole średniej i przystąpienie do egzaminu maturalnego.